ذكر
حديث عمرو بن
حزم في العقول
واختلاف الناقلين
له
41- Diyet Konusundaki
Amr b. Hazm'ın Rivayeti
أخبرنا عمرو
بن منصور قال
حدثنا الحكم
بن موسى قال
حدثنا يحيى بن
حمزة عن
سليمان بن
داود قال
حدثني الزهري
عن أبي بكر بن
محمد بن عمرو
بن حزم عن
أبيه عن جده
أن رسول الله
صلى الله عليه
وسلم كتب إلى
أهل اليمن
بكتاب فيه
الفرائض
والسنن والديات
وبعث به مع
عمرو بن حزم
فقرئت على أهل
اليمن وهذه
نسختها من
محمد النبي
صلى الله عليه
وسلم إلى
شرحبيل بن عبد
كلال والحارث
بن عبد كلال
ونعيم بن عبد
كلال قيل ذي
رعين ومعافر
وهمدان أما
بعد وكان في
كتابه أن من
اعتبط مؤمنا
قتلا عن بينة
فإنه قود إلا
أن يرضى أولياء
المقتول وأن
في النفس
الدية مائة من
الإبل وفي
الأنف إذا
أوعب جدعه
الدية وفي
اللسان الدية
وفي الشفتين
الدية وفي
البيضتين
الدية وفي
الذكر الدية
وفي الصلب
الدية وفي
العينين
الدية وفي
الرجل
الواحدة نصف
الدية وفي المأمومة
ثلث الدية وفي
الجائفة ثلث
الدية وفي
المنقلة خمس
عشرة من الإبل
وفي كل أصبع
من أصابع اليد
والرجل عشر من
الإبل وفي
السن خمس من
الإبل وفي
الموضحة خمس
من الإبل وأن
الرجل يقتل
بالمرأة وعلى
أهل الذمة ألف
دينار قال أبو
عبد الرحمن
خالفة محمد بن
بكار بن بلال
[-: 7029 :-] Amr b. Hazm'ın
bildirdiğine göre, Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) Yemen ahalisine,
farz, sünnet ve diyet hakkında bir mektup yazıp onu Amr b. Hazm ile
göndermişti. Mektubu da Yemenlilere kendisi okumuştu. Mektupta şöyle yazıyordu:
"Allah'ın
peygamberi Muhammed'den, Zu Ruayn, Muafir ve Hemdan liderleri Şurahbil b. Abd
Kulal, Haris b. Abd Kulal ve Nuaym b. Abd Kulal'e ... Derim ki: Kim mümin
birini kasden öldürürse bu da delillerle ispat edilirse ona kısas uygulanır.
Ancak maktulün ailesi diyete razı olurlarsa diyet ödenir. Öldürmenin diyeti de
yüz devedir. Eğer burun tamamen kesilirse tam diyet ödenir. Dil kesilirse tam
diyet ödenir. İki dudak kesilirse yine tam diyet ödenir. Kişinin
yumurtalıklarının tahrip edilmesine tam diyet ödenir. Kişinin tenasül organı
kesilirse tam diyet ödenir. Omurga kemiği kırılırsa tam diyet ödenir. İki göz
kör edilirse tam diyet ödenir. Bir ayağa yarım diyet ödenir. Beyni zarar
görecek şekilde başı yaralanan kişiye diyetin üçte biri ödenir. Derin yaralar
için üçte bir diyet ödenir. Munakkila (küçük kemikleri yerinden oynatan
yaralamalar) da diyet onbeş devedir. El veya ayak parmaklarının her biri için
on deve diyet ödenir. Her diş için beş deve ödenir. Mudiha (kemiğe ulaşan yara)
için diyet beş deve ödenir. Kadını öldürene kısas uygulanır. Ancak maktülün
ailesi isterse diyet olarak kendilerine bin dinar (bin altın) ödenir.
7030, 7031, 7032 ve
7033. hadislerde tekrar gelecektir. - Mücteba: 8/57; Tuhfe: 10726
Diğer tahric: Hadisi
Malik, Muvafta (s. 530), Darimi (1628, 1629, 1630, 1632, 2271, 2357, 2359,
2369, 2370, 2371, 2 380), İbn Huzeyme (2269) ve İbn Hibban (6559) rivayet
etmişlerdir. Tam metin tahrici için İbn Hibban'a bakınız.
أخبرنا
الهيثم بن
مروان بن
الهيثم بن
عمران الدمشقي
العنسي قال
حدثنا محمد بن
بكار بن بلال
الدمشقي قال
حدثنا يحيى بن
حمزة قال
حدثنا سليمان
بن أرقم قال
حدثني الزهري
عن أبي بكر بن
محمد بن عمرو
بن حزم عن أبيه
عن جده أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم كتب إلى
أهل اليمن
بكتاب فيه
الفرائض
والسنن والديات
وبعث به مع
عمرو بن حزم
ويقرأ على أهل
اليمن هذه
نسخته فذكر
مثله إلا أنه
قال وفي العين
الواحدة نصف
الدية وفي
اليد الواحدة
نصف الدية وفي
الرجل
الواحدة نصف
الدية قال أبو
عبد الرحمن
وهذا أشبه
بالصواب
والله أعلم
وسليمان بن
أرقم متروك
الحديث وقد
روي هذا الحديث
عن الزهري عن
يونس بن يزيد
مرسلا
[-: 7030 :-] Muhammed b. Amr b.
Hazm'ın, babasından, onunda dedesinden bildirdiğine göre, Resulullah
(sallallahu aleyhi ve sellem) Yemen ahalisine farz, sünnet ve diyet hakkında
bir mektup yazıp Amr b. Hazm ile kendilerine gönderdi. Yazıyı da Amr b. Hazm
okudu" dedi ve devamla aynı hadisi zikretti. Ancak: "Bir göz
çzkarılırsa yarım diyet, bir el kesilirse yarım diyet ve bir ayak kesilirse
yarım diyet ödenir" dedi.
Nesai der ki: "Bu
hadis doğruya daha yakınclır. Allah daha iyi bilir. Süleyman b. Erkam'ın hadisi
metruktur. Bu hadis, Yunus b. Yezid kanalıyla Zühri'den mürsel olarak rivayet
edilmiştir" buyurdu.
Mücteba: 8/58; Tuhfe:
10726
أحمد بن عمرو
بن السرح قال
حدثنا بن وهب
قال أخبرني
يونس بن يزيد
عن بن شهاب
قال قرأت كتاب
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم الذي كتب
لعمرو بن حزم
حين بعثه على
نجران وكان
الكتاب عند
أبي بكر بن
حزم فكتب رسول
الله صلى الله
عليه وسلم هذا
بيان من الله
ورسوله يا
أيها الذين
آمنوا أوفوا
بالعقود فكتب
الآيات منها
حتى بلغ إن
الله سريع
الحساب ثم كتب
هذا كتاب
الجراح في
النفس مائة من
الإبل نحوه
[-: 7031 :-] İbn Şihab der ki:
"Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in, Amr b. Hazm'ı Necran'a
gönderdiği zaman yazmış olduğu mektubu okudum. Mektup Ebu Bekr b. Hazm'ın
yanındaydı ve şöyle yazıyordu: "Bu, Allah ve Resulünden bir
bildiridir." "Ey iman edenler! Akitleri(n gereğini) yerine getiriniz
... " (Maide 1) ayetinden başlayıp, " ... Allah'ın hesabı pek
çabuktur" (Maide 4) ayetine kadar yazıp şöyle devam etmişti: "Bu,
yaralamalar hakkında bir mektuptur." Sonra da: "Bir kişinin diyeti,
yüz devedir" yazıyordu.
Mücteba: 8/59; Tuhfe:
10726
أخبرنا أحمد
بن عبد الواحد
بن عبود
الدمشقي قال
حدثنا مروان
بن محمد قال
حدثنا سعيد
وهو بن عبد
العزيز عن
الزهري قال
حدثني أبو بكر
بن حزم بكتاب
في رقعة من
آدم عن رسول
الله صلى الله
عليه وسلم هذا
بيان من الله
ورسوله يا
أيها الذين
أمنوا أوفوا بالعقود
وتلا منها
آيات ثم قال
في النفس مائة
من الإبل وفي
العين خمسون
وفي اليد
خمسون وفي الرجل
خمسون وفي
المأمومة ثلث
الدية وفي
الجائفة ثلث
الدية وفي
المنقلة خمس
عشرة فريضة وفي
الأصابع عشر
عشر وفي
الأسنان خمس
خمس وفي الموضحة
خمس
[-: 7032 :-] Zührl anlatıyor: Eba
Bekr b. Hazm yanıma Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in bir deri
parçasına yazmış olduğu mektupla geldi. Mektupta şöyle yazıyordu: "Bu,
Allah ve Resulü'nden bir bildiridir." "Ey iman edenler! Akitleri(n
gereğini) yerine getiriniz ... " (Maide Sur. l) ayeti ile başlayıp bu
konuda birkaç ayet yazdıktan sonra şöyle devam etmişti: "Bir kişinin
diyeti yüz devedir. Bir gözün, bir elin ve bir ayağın diyetleri ise ellişer
devedir. Beyni zarar görecek şekilde başı yaralanan kişiye diyetin üçte biri
ödenir. Derin yaralar için üçte bir diyet ödenir. Munakkila (küçük kemikleri
yerinden oynatan yaralamalar) da diyet onbeş devedir. El veya ayak
parmaklarının her biri için on deve diyet ödenir. Her diş için beş deve ödenir.
Mudfha (kemiğe ulaşan yara) için diyet olarak beş deve ödenir. "1
Mücteba: 8/59; Tuhfe:
10726
Diğer tahric: Hadisi
Malik, Muvafta (s. 530), Darimi (1628, 1629, 1630, 1632, 2271, 2357, 2359,
2369, 2370, 2371, 2 380), İbn Huzeyme (2269) ve İbn Hibban (6559) rivayet
etmişlerdir. Tam metin tahrici için İbn Hibban'a bakınız.
قال الحارث
بن مسكين
قراءة عليه
وأنا أسمع عن
بن القاسم قال
حدثني مالك عن
عبد الله بن
أبي بكر بن
محمد بن عمرو
بن حزم عن
أبيه قال
الكتاب الذي
كتب رسول الله
صلى الله عليه
وسلم لعمرو بن
حزم في العقول
إن في النفس
مائة من الإبل
وفي الأنف إذا
أوعي جدعا
مائة من الإبل
وفي المأمومة
ثلث النفس وفي
الجائفة
مثلها وفي
العين خمسون
وفي اليد
خمسون وفي
الرجل خمسون
وفي كل إصبع
مما هنالك عشر
من الإبل وفي
السن خمس وفي
الموضحة خمس
[-: 7033 :-] Abdullah b. Ebi Bekr b.
Muhammed b. Amr b. Hazm, babasından bildiriyor: Resulullah (sallallahu aleyhi
ve sellem)'in Amr b. Hazm'e diyet hakkında yazmış olduğu mektup şöyleydi:
"Bir kişinin diyeti
yüz devedir. Bir kişinin bumunu tamamen kesmenin diyeti de yüz devedir. Beyni
zarar görecek şekilde başı yaralanan kişiye diyetin üçtebiri ödenir. Derin
yaralar için de diyet aynı şekilde ödenir. Bir gözün, bir elin ve bir ayağın
diyeti ise ellişer devedir. Her bir parmak için diyet on devedir. Her bir diş
içinse diyet beş devedir. Mudfha (kemiğe ulaşan yara) için diyet beş devedir.
"
Mücteba: 8/60; Tuhfe:
10726
Diğer tahric: Hadisi
Malik, Muvafta (s. 530), Darimi (1628, 1629, 1630, 1632, 2271, 2357, 2359,
2369, 2370, 2371, 2 380), İbn Huzeyme (2269) ve İbn Hibban (6559) rivayet
etmişlerdir. Tam metin tahrici için İbn Hibban'a bakınız.
أخبرنا عمرو
بن منصور قال
حدثنا مسلم بن
إبراهيم قال
حدثنا أبان
قال حدثنا
يحيى عن إسحاق
بن عبد الله
بن أبي طلحة
عن أنس بن
مالك أن
أعرابيا أتى
باب النبي صلى
الله عليه
وسلم فألقم
عينه خصاصة
الباب فضربه
النبي صلى
الله عليه
وسلم فتوخاه
بحديدة أو عود
ليفقأ عينه
فلما أن بصر
انقمع فقال له
النبي صلى
الله عليه
وسلم أما إنك
لو ثبت لفقأت
عينك
[-: 7034 :-] Enes b. Malik'in
bildirdiğine göre, bedevi biri Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in
kapısına gelip kapının yarığından içeriyi gözetlemeye başladı. Bunu hisseden
Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) adamın gözünü çıkarmak için bir demir
çubuk veya değnek aramaya başladı. Adam da bunu sezince kapıdan geri çekildi.
Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) ona:
"Eğer bakmaya devam
etseydin gözünü çıkaracaktım" dedi.
Mücteba: 8/60; Tuhfe:
222
Diğer tahric: Hadisi
Buhari, (6242, 6889, 6900), e/-Edebu'l-Müfred (1096, 1072, 1091), Müslim
(2157), Ebu Davud (5171), Tirmizi (2708), Ahmed, Müsned (12055) ve Tahavi, Şerh
Müşkili'l-Asar 937) rivayet etmişlerdir.
أخبرنا
قتيبة قال
حدثنا الليث
عن بن شهاب أن
سهل بن سعد
الساعدي
أخبره أن رجلا
اطلع من جحر
في باب رسول الله
صلى الله عليه
وسلم ومع رسول
الله صلى الله
عليه وسلم
مدرى يحك بها
رأسه فلما رآه
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم قال لو
علمت أنك تنظرني
لطعنت به في
عينك إنما جعل
الإذن من أجل
البصر
[-: 7035 :-] Şihab, Sehl b. Sa'd
anlatıyor: Adamın biri Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in kapısındaki
delikten içeriye bakıyordu. Nebi'in (sollcıllohu oleljhi vesellem) elinde de
başını kaşıdığı "Midra" vardı. Resulullah (sallallahu aleyhi ve
sellem) onu görünce:
"Eğer beni
gözetlediğini bilseydim bununla (çubukla) gözünü çıkarırdım. İnsanın içeri
gireceği zaman izin isteyiş sebebi, içeride görmemesi gereken şeylerigörmemesi
içindir" buyurdu.
Mücteba: 8/60; Tuhfe:
806
Diğer tahric: Hadisi
Buhari (5924, 6241, 6901), e/-Edebu'l-Müfred (1070), Müslim (2156), Tirmizi
(2709), Ahmed, Müsned (22802), Tahavi, Şerh Müşkili'l-Asar (933) ve İbn Hibban
(5809, 6001) rivayet etmişlerdir.
Midra: Demirden veya
tahtadan başı kaşımak için yapılmış tarağın bir dişine benzeyen bir şeydir.
أخبرنا محمد
بن المثنى قال
حدثنا معاذ بن
هشام قال
حدثني أبي عن
قتادة عن
النضر بن أنس
عن بشير بن
نهيك عن أبي
هريرة عن
النبي صلى
الله عليه
وسلم قال من
اطلع في بيت
قوم بغير
إذنهم ففقؤوا
عينه فلا دية
له ولا قصاص
[-: 7036 :-] Ebu Hureyre'nin
bildirdiğine göre, Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem):
"Eğer bir kişi
birinin evini ev sahibi fark etmeden gözetlerse ev sahibi de onun gözünü
çıkarırsa ona diyet veya kısas yoktur" buyurdu.
Mücteba: 8/61; Tuhfe:
12219
أخبرنا محمد
بن منصور قال
حدثنا سفيان
عن أبي الزناد
عن الأعرج عن
أبي هريرة عن
النبي صلى
الله عليه
وسلم قال لو
أن امرأ اطلع
عليك بغير إذن
فخذفته ففقأت
عينه ما كان
عليك حرج وقال
مرة أخرى جناح
[-: 7037 :-] Ebu Hureyre, Resulullah
(sallallahu aleyhi ve sellem)'in: "Eğer biri, iznin olmaksızın seni
gözlerse ve sen bir taş atıp onun gözünü çıkarsan, bundan dolayı bir
sorumluluğun olmaz" buyurduğunu bildirir. Ebu Hureyre bir defasında
rivayet ederken: "Günahın olmaz" ifadesini kullandı.
Mücteba: 8/61; Tuhfe:
13686
Diğer tahric: Hadisi
Buhari (6888), el-Edebu'l-Müfred (1068), Müslim (2158), Ebu Davud (5172),
Ahmed, Müsned (7313), Tahavi, Şerh Müşkili'l-Asar (932, 936) ve İbn Hibban
(6002, 6003, 6004) rivayet etmişlerdir.
أخبرنا محمد
بن مصعب
الصوري قال
حدثنا محمد بن
المبارك قال
حدثنا عبد
العزيز بن
محمد عن صفوان
بن سليم عن
عطاء بن يسار
عن أبي سعيد
الخدري أنه
كان يصلي وأراد
بن لمروان أن
يمر بين يديه
فدرأه فلم
يرجع فضربه
فخرج الغلام
يبكي حتى أتى
مروان فأخبره
فقال مروان
لأبي سعيد لم
ضربت بن أخيك
قال ما ضربته
إنما ضربت
الشيطان سمعت
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم يقول إذا
كان أحدكم في
صلاة فأراد
إنسان يمر بين
يديه فيدرؤه
ما استطاع فإن
أبى فليقاتله
فإنه شيطان
[-: 7038 :-] Ata b. Yesar'ın
bildirdiğine göre Ebu Said el-Hudri namaz kılarken Mervan'ın oğlu önünden
geçmek isteyince onu şiddetli bir şekilde itti, ama çocuk geri dönmedi. Bunun
üzerine çocuğa bir tokat attı ve çocuk ağlıyarak Mervan'ın yanına gitti ve
durumu haber verdi. Mervan, Ebu Said'e:
"Niye kardeşin
oğluna vurdun?" deyince: "Ben oğluna vurmadım, şeytana vurdum.
Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem): «Eğer biriniz namaz kılarken önünden
biri geçmek isterse elinden geldiğince onu geri itsin. Eğer illa da geçmek
isterse ona vurun. Çünkü o şeytandır» buyurdu" dedi.
Mücteba: 8/61; Tuhfe:
4183
Bir benzeri 744.
hadiste geçti.